Dili Diálogu Forum: Horta Husu Governu Apoiu Mídia

Dili Diálogu Forum: Horta Husu Governu Apoiu Mídia

Atividade Hare nain: 5776


Dili, Premeadu Nobel ba Pas, José Ramos Horta husu Governu tau matan ba mídia privadu inklui Rádio komunidade iha Timor-Leste. Horta hatete subsidiu husi Governu ba mídia sei la hamate mídia sira ninia independensia.

“Mídia BBC, ABC ou hanesan mídia publika ne’ebé existi no finansia hosi Governo ida ne’e sira independente nafatin, maibe ita hare ambitu mídia iha Timor-Leste ha’u laos koko atu hetan konfiansa hosi mídia sira, ha’u laos atu buka naran maibé Governo ida ne’e tenki buka subsidiu ba mídia no radio komunidade hanesan buat ne’ebé ita halo ba RTTL,EP.”

Diplomata senior Timor-Leste, José Ramos Horta, hato’o pedidu ne’e iha primeiru sesaun aprezentasaun durante Konferénsia Internasionál “Dili Diálogu Forum” iha salaun konferénsia Ministériu Finansas, Aitarak laran, Dili, Quinta-feira (19/7/18). Iha apresentasaun ne’e, Horta koalia kona-ba “Papél Mídia ba Promove Transparénsia No Governasaun Di’ak Iha Dezenvolvimentu Demokrasia.”

Horta esklarese, la iha ambitu le’e afeta ba sirkulasaun jornál sira iha munisípiu. “Ita la iha ambitu le’e tamba ne’e jornál sira labele sirkula ba munisípiu sira, sira mos la iha kbiit. Apoiu ne’e bele ho forma subsidiu ba importasaun exemplu jornál labele selu elektrisidade,” haktuir José Ramos Horta.

Iha sesaun hanesan, Country Correspondent ba Timor-Leste, Papua New Guinea no Solomon Islands ba Reporters Sans Frontiers (Paris), Bob Howarth. Iha nia aprezentasaun foka ba oinsá órgaun auto-regulatorasaun mídia rejionál no global luta hasoru notisia falsu no fahe informasaun iha mídia sosiál no oinsa governu nia intervensaun.

Bob rekomenda atu tau lian tetun iha Google translator, “ha’u rekomenda lian tetum mos tama iha google tetum translate. Selae ema iha estrangeirus la hatene foti informasaun saida mak iha mídia sosiál Timor-Leste.” Bob esplika. Nia sujere mós ba UNTL atu iha instituisaun ida ba check notísia falsu ka fake news.

Oportunidade hanesan, Chairperson of SEAPA, Eko Maryadi, iha nia aprezentasaun foka kle’an kona-ba  oinsá atu fó advokasia no halo monitorizasaun ba implementasaun mekanizmu auto-regulasaun iha rejiaun asia.

Eko Maryadi, mos esplika kle’an kona-ba estrategia ne’ebé SEAPA halo hodi protese no defende liberdade imprensa, “Ami fiar katak mídia ka imprensa lolos ne’e tenki ses kontrola husi governu ninian, ida ne’e parte ida atu promove jornalista sira nia organizasaun midia.” 

No ikus liu, Lim Ming Kuok,  Advisor Komunikasaun UNESCO, iha nia aprezentasaun ko’alia liu kona-ba Auto-Regulatoriu la’ós buat foun maibé dezafiu mak sai kestaun ba Conselho Imprensa iha sudeste aziátiku no Pasífiku.

Advisor Komunikasaun UNESCO ne’e hatete, jornalista iha papél atu aprezenta informasaun ba públiku , jornalista nu’udar pilar importante, nune’e Dili Diálogu Forum nu’udar ezemplu di’ak tanba iha benefísiu ba partisipantes no rona husi peritu iha indústria mídia.

“Posibilidade kria aliansa ka rede servisu ba fasilita fahe informasaun ba malu, ida ne’e mak hau nia esperansa, nia razaun tanba iha reijaun ida ne’e seidauk iha mekanizmu promove liberdade imprensa,” haktuir Lim Ming Kuok.

Dili Diálogu Forum tinan ne’e ho tema “Hametin Mekanismu Auto-Regulasaun Mídia iha Rejiaun Sudeste Aziátiku no Pasífiku.”

Dili Diálogu Forum (DDF) rasik nu’udar rezultadu importante ida hosi Konferénsia Internasionál, “Promove Liberdade Imprensa No Liberdade Espresaun Iha Sudeste Aziátiku no Pasífiku, Papél Conselho Imprensa Iha Sosiedade Demokrátiku,” ne’ebé Conselho de Imprensa Timor-Leste hala’o hodi selebra nia aniversáriu dahuluk iha tinan kotuk, loron 9 - 10 Maiu 2017, iha Dili.