Atividade

Konselleiru CI : Jornalista Bele Krítiku Maibé Labele Arbiru

Konselleiru CI : Jornalista Bele Krítiku Maibé Labele Arbiru

Dili, Konselleiru Conselho de Imprensa, Hugo Maria Fernandes hatete, nu’udar jornalista bele krítiku maibé la bele arbiru, produtu jornalístiku bazeia ba faktu la’ós opiniaun. “iha salaun redasaun ne’e inklui mós preparasaun, preparasaun ne’e importante, primeiru koñesimentu matéria peskiza, segundu mak iha entrevista husu perguntas ne’ebé mak halo nia hanoin para ko’alia.” 

Hugo Maria Fernandes hato’o liafuan ne’e wainhira aprezenta matéria foka ba Prinsípiu no Tékniku Entrevista inklui halo planu kobertura, iha treinamentu kona-ba jornalismu kompresivu iha Síklu Eleitorál Timor-Leste, ne’ebé organiza hosi Conselho de Imprensa no Ajénsia Nasões Unidas ba Programa Dezenvolvimentu UNDP no hetan apoiu finansiál hosi Povu Japaun. 

Treinamentu loron dahuluk ne’e hala’o iha salaun enkontru Hotel Ramelau, Aimutin, Dili, Sexta – feira, 02/03/2018, ne’ebé partisipa hosi jornalista nasional hamutuk ema 25 kompostu hosi mane 13 no feto 12.

Hugo esplika katak, prinsípiu boot iha intervista mak preparasaun, kria relasaun, perguntas tenke relevante ho fontes no jornalista tenke rona no observa didi’ak resposta hosi fontes.

“Prinsípiu entrevista sira ne’ebé kompostu hosi primeiru mak preparasaun iha sala redasaun hanesan enkontru redasaun, koñesimentu matéria, peskiza, segundu mak estabelese relasaun di’ak ne’ebé jornalista tenke hatene kondisaun sikolojia fontes, terseiru mak perguntas ne’ebé husu tenke relevante entermus asuntu no ema nia peritu, husu perguntas halo ema hanoin atu hatán la’ós husu perguntas tuir jornalista nia hanoin, tipu sira hosi perguntas maka Open question, Ended question, Inclusive question no kuatru ka ikus mak jornalista tenke rona no hare, observa, resposta sira hosi fontes rasik,”

Iha aprezentasaun ne’e, partisipantes barak mak husu perguntas kona-ba maneira intervista, oinsá jornalista bolu fontes, maneira kria relasaun diak entre jornalista investigativu ho fontes, diferensa peskiza ho preparasaun matéria kobertura no seluk tan.

Hata’an ba ne’e konselleiru Hugo Maria Fernandes hatete, mídia persiza konsisten ho guia produsaun, estilu ka home stile ka stile guide hahu hosi data, parágrafu ho fraje hirak no seluk tan. Enquantu reportagen jornalista investigativu halo deit ba asuntu ne’ebé mak relasiona ho asuntu públiku. Alem de ne’e jornalista investigativu nia serbisu apoiu mai kedas hosi instituisaun tamba serbisu jornalista investigativu persiza tempu no orsamentu.

Konselleiru Hugo mós hatan katak jornalizmu investigativu halo  ba asuntu públiku, matéria la’ós husi fontes de’it maibé sumber hetan informasaun barak ezemplu research iha internet no entrevista fontes sira ne’ebe hetan impaktu no seluk tan.

Sesaun ikus husi treinamentu ne;e mak prepara planu kobertura ba tópiku sira ne’ebé foka ba edukasaun hanesan polítika Governu ba eskola Bázika, merenda eskolár hare husi nia lala’ok  to’o nia implementasaun, kurikulu no matéria segundu ho terseiru siklu mai hosi ne’ebé no oinsá implementa, fasilidade liuliu ba Biblioteka iha eskola sira hare hosi nia polítika no kondisaun too iha ne’ebé no ikus liu mak reportajen kona ba alokasaun orsamentu ba garante kualidade mestre sira nia.

Treinamentu ne’e hahú ho matéria kona-ba hanoin krítiku ne’ebé dirije hosi Diretór Dezenvolvimentu no Analiza Mídia CI, Alberico da Costa Junior, ne’ebé hato’o perguntas ba partisipantes sira ho objetivu oinsa identifika partisipantes sira nia kapasidade atu tetu entrese kobertura ho entrese umanu wainhira jornalista hasoru akontesementu ruma iha fatin kobertura.

Treinamentu ne’e ho objetivu atu Mídia iha polítika editorial ida ne’ebé di’ak, Pormove debate polítika, entre sidadaun ho autoridade polítika sira, lori akontabilidade governasaun ba sidadaun sira, kontrolu sosiál “Watch-dog” no monitoriza prosesu polítika ne’ebé la’o hela.