Finalmente CI Organiza Sorumutu ParPol ho Imprensa, Papél mídia importante ba Dezenvolvimentu

Finalmente CI Organiza Sorumutu ParPol ho Imprensa, Papél mídia importante ba Dezenvolvimentu

Atividade Hare nain: 2310

Finalmente Conselho de imprensa de Timor-Leste (CI), serbisu hamutuk ho Grupu Média Nasionál (GMN-TV) no Organizasaun Nosoens Unidas ba Programa Dezenvolvimentu (UNDP) ne’ebé hetan tulun hosi povu Japaun, konklui ona debate sorumutu entre Partidu Polítiku (ParPol) ho imprensa. 

Sorumutu ParPol ho imprensa ne’e fahe ba faze datolu (3) iha sabadu fim da semana hahu iha tuku 08:30 too tuku 10:30 kalan, neb’e partisipa hosi kontestante eleisaun parlamentar, partidu 20 no bloku ida (1), jornalista mídia nasionál no ajensia internasionál sira iha Timor-Leste ne’ebé hetan transmisaun direita hosi Radio no Televizaun GMN.

Debate entre ParPol no Imprensa ho tema “Estadu Komunikasaun Estadu Nian” iha primeira faze realiza iha loron sabadu, 01/07/2017, ne’ebé partisipa hosi partidu neen (6) hanesan APMT, KHUNTO, PEP, PST, PDP, CNRT, no Bloku Unidade Popular (BUP).

Entretantu iha segundu surumutu entre Partidu Politiku ho Imprensa ka Mídia ba segundu faze ne’ebé realiza ho loron sábadu, 08/07/2017, hola parte mós hosi partidu neen maka hanesan PR, UDT, PDC, MPLP, PLP, PD, UNDERTIM.

Ba terseira faze husi programa sorumutu ne’e mós hetan partisipasaun hosi partidu neen (6) maka hanesan PUDD, FM, PSD, CASDT, PDN no FRETILIN, exeptu PTD maka la partisipa maske simu ona konvite husi Conslho de Imprensa, ne’ebé realiza iha loron sabadu, 15/07/2017.
 

Durante debate, ParPol sira kompromete katak papél mídia importante tebes ba dezenvolvimentu Timor-Leste nian, tanba ne’e bainhira sira kaer ukun kontinua fó prioridade ba seitór komunikasaun sosiál iha TL.

ParPol sira mós konsidera katak, mídia nu’udar klamar ba demokrásia, sé laiha mídia maka demokrasia mós mate, tanba ne’e mídia tenke livremente hala’o nia kna’ar tuir kódigu konduta ne’ebé aprova ona hosi Conselho de Imprensa de Timor-Leste.

Entretantu, mosu lamentasaun barak hosi jornalísta perante reprezentante ParPol sira katak dalabarak hetan limitasaun atu asesu ba informasaun, asesu ba fonte kredivel, no hetan mós torturasaun hosi oknum balum.

Mosu mós lamentasaun seluk katak ,Polítika husi partidu politiku sira nian ba jornalísta sira atu hasoru karteira profesional ne’ebé sei fasilita hosi Conselho de Imprensa de Timor-Leste.
Iha parte seluk, perguntas balun mai hosi jornalísta sira katak polítika ParPol nian ba seitór órgaun komunikasaun sosiál sira iha Timor-Leste hodi pomove no hametin liberdade imprensa no liberdade espresaun iha TL.

Preokupasaun sira ne’e pertenente tebes ba ParPol sira katak lider sé de’it, partidu polítiku ida ne’ebé de’it maka sei lidera Governu labele tau limitasaun ba Liberdade imprensa iha Timor-Leste.

ParPol sira mós iha vontade boot katak Timor-Leste nu’udar nasaun ida iha hela prosesu konstrusaun estadu iha setór oi-oin, tanba ne’e papél mídia importante tebes hodi apoiu TL sai nasaun ida di’ak liu ba futuru.

Iha biban hanesan, ParPol sira husu ba entidade órgaun Komunikasaun sosiál sira atu kontinua serbisu ba povu no nasaun Timor-Leste, serbisu ho responsabilidade tomak hodi fó apoiu ba nasaun nune’e povu TL sai komunikadu liutan.

Conselho de Imprensa de Timor-Leste nu’udar entidade independente ida ne’ebbé hola papel importante atu promove Liberdade imprensa no Liberdade espresaun, promove independénsia ba meius komunikasaun sosiál, asegura asesu jornalísta sira hodi hala’o sira nia atividade jornalístika, promove no asegura kualidade profisaun jornalístika. (CI)
realiza primeira faze “Sorumutu Partidus Polítikus ho Imprensa”.

Partidu Polítiku (ParPol) iha komitmentu boot nafatin atu hametin Conselho de Imprensa nune’e bele tau matan ba órgaun komunikasaun sosiál sira iha Timor-Leste, tanba laiha imprensa maka demokrasia mós mate.

Komitmentu ne’e hato’o hosi Kuadru ParPol sira bainhira partisipa iha debate sorumu entre imprensa ho Partidu Polítiku sira ho tema “Estadu Komunikasaun Estadu nian” iha faze daruak nian iha loron sabadu (08/07) ne’ebé transmite direita hosi GMN-TV.

Iha debate periodu daruak (08/07), mosu pergunta balun hosi Jornalista sira katak polítika saída maka ParPol sira sei halo ba Conselho de Imprensa nune’e bele ajuda jornalísta sira bele asesu ba karteira professional.   

Reprezentante Partidu Libertasaun Popular (PLP), Azevedo Marçal, hatete papel Gorvenu maka oinsá liuhosi kapasitasaun sira ba Conselho de Imprensa no Jornalísta sira nune’e bele sai professional liutan.

“Governu tenke iha vontade atu asegura independensia mídia,” Azevedo esplika. Nia hatutan katak, Governu presiza iha kooperasaun ida diak ho universidade  sira nune’e bele eleva kapasidade jornalísta sira nian

Entretantu Prezidente PD, Mariano “Asanami” Sabino, hatete Demokrásia moris tanba mídia no demokrásia hanesan fíziku de’it maibé klamar maka mídia, tanba ne’e Governu tenke tau prioridade ba área komunikasaun sosiál nune’e povu Timor-Leste bele sai komunikativu liután. 

Reprezentante partidu UNDERTIM, Adolfo da Silva, hatete Governu presiza halo lei ida Rigorazu liu bae ma ne’ebé impede atividade jornalísta sira atu halo kobertura tanba liuhosi mídia maka povu bele asesu informasaun ida loos no justu.
Reprezentante Partidu Republikanu (PR), Deolindo de Jesus, konsidera komunikasaun nu’udar meius ida atu ema ka grupu ida bele komunika ba malu.

Iha biban hanesan, Sekretáriu Jerál Partidu UDT, Francisco David Carlos, hatete laiha diskriminasaun ba mídia sira hotu. Governasaun ne’ebé de’it presiza ajuda nafatin serbisu mídia nian ba apoiu dezenvolvimentu iha Timor-Leste.

Reprezentante PDC, Geraldo Ximenes, hatete komunikasaun importante tebes ba sosiedade sira, Governu no instituisoens hotu-hotu nune’e bele hato’o informasaun ba malu ho loos no justu. 

Vise Prezidente Partidu MLPM, Ivo Soares da Costa, hatete mídia iha Liberdade tomak atu hala’o atividade jornalízmu ninian, maibé segredu estadu nian balun mós labele atu fó sai ba públiku tanba ne’e segredu nasaun nian. Nia hatutan mídia iha liberdade maibé la’os Liberdade totalmente.

ParPol sira iha polítika ida klaru hodi asegura imprensa nune’e bele hametin no haburas Liberdade imprensa iha ita nia rain ho responsabilidade. Tanba ne’e husu atu serbisu nafatin ho Liberdade ne’ebé mídia sira iha atu haklaken lia loos ba povu.

Sorumutu entre ParPol ho Imprensa Segunda faze realiza iha loron sabadu, 08/07/2017, ne’ebé partisipa hosi partidu hitu (7) maka hanesan PR, UDT, PDC, MPLP, PLP, PD, UNDERTIM.

Ba terseira faze ka fase ikus liu, realiza iha loron sabadu, 15/07/2017, ne’ebé partisipa hosi patidu polítiku hitu (7) hanesan PUDD, PTD, FM, PSD, CASDT, PDN no FRETILIN.

Pregrama debate sorumutu entre Partidu Polítiku ho Imprensa, tema “Estadu Komunikasaun Estadu nian” realiza hosi GMN, liuhosi kooperasaun entre Conselho de Imprensa de Timor-Leste no UNDP, ne’ebé hetan suporta hosi Governu Japaun. Sorumutu ne’e modera husi Prezidente Conselho de Imprensa, Virgilio da Silva Guterres (CI)