Atividade

CI no CNC Realiza Diálogu Komunitária Kona-ba Konseitu Balibó Sidade Liberdade

Balibó – Iha loron datoluk, Conselho de Imprensa de Timor-Leste (CI) no Sentru Nasionál Chega (CNC), iha komemorasaun Trajédia Balibó Five ba tinan 46, iha Salaun Enkontru Edifísiu Administrasaun Postu Administrativu Balibó, Munisípiu Bobonaro, Kuarta-feira, 14/10/2021, realiza diálogu komunitária kona-ba konseitu “Balibó Sidade Liberdade,” ho Autoridade Lokál, Foin-sa’e no Veteranus.

Administradór Postu Administrativu Balibó, Rosario Goncalves, iha nia diskursu orgullu ho servisu CI nian katak, “ohin ita tuur hamutuk iha ne’e atu diskute naran ida sidade ba liberdade ne’e iha Balibó, kontente no orgullu lori povu Balibó nia naran ba servisu Prezidente Conselho de Imprensa nian no ekipa tomak ne’ebé mak tau interese tebetebes ba iha Balibó ida ne’e, hakarak atu lori Balibó ida ne’e sai ba mundu internasionál dehan katak realidade Balibó mak ida ne’e, ita-boot sira nia esforsu ami la soi, ami fiar katak rai ida atu sai koñesidu so liu husi mídia ka jornalista sira.”

“Orasida ita halo diskusaun hamutuk ida depois ita harii konseitu hamutuk ida, atu nune’e komemorasaun iha Balibó labele ho eventu de’it, labele depois ita kanta hamutuk iha ne’ebá, dahur hamutuk iha ne’ebá, ami ba tau ai-funan, ami ba, imi hela, to’o ona, ne’e lae, konseitu komemorasaun la’ós ida ne’e, objetivu komemorasaun, ita hahú diskusaun, diskusaun ida ne’ebé kria autoridade sira iha natureja halo diskusaun kle’an kona-ba ninia rai, kona-ba ninia fatin, para investimentu ne’ebé halo tenke estratéjiku,” informa Diretór Ezekutivu CI, Rigoberto Monteiro.

Interinu Conselho Administrasaun CNC, Pe. Juvito do Rego, mós informa katak, “CNC tama iha Balibó ho intensaun atu halo Balibó sai hanesan fatin ida ne’ebé sai memória iha munisípiu Bobonaro tomak, ne’ebé istória ida ne’e, hanesan administradór hateten katak funu hahú husi Balibó ne’ebé liberdade mós tenke hahú husi Balibó, entaun ha’u konsidera Balibó hanesan odamatan istória ninian.”

Iha loke diálogu komunitária, Prezidente CI, Virgílio da Silva Guterres, hateten katak komunidade no autoridade lokál Munisípiu Bobonaro ba oin tenke inisia rasik komemorasaun Balibó Five, “tanba tinan hirak liu ba ita hare katak Conselho de Imprensa, Sentru Nasional Chega, ami lori sasán sira mai komemora iha ne’e, depois ami fila fali, entaun diskusaun ida ohin ho autoridade munisípiu, postu administrativu no mós suku sira iha ne’e, atu diskute hamutuk ba oin inisiativa ne’e mai husi komunidade sira, autoridade sira Munisípiu Bobonaro no mós Postu Administrativu Balibó ninian mak tenke hahú, se Conselho de Imprensa no Sentru Nasionál Chega mai, mai ko’alia kona-ba buat rua ne’e de’it, memória no liberdade espresaun ne’ebé Jornalista nain lima ninia mate ne’e sai hanesan referénsia boot ida, entaun mehi ne’ebé Conselho de Imprensa iha maka Balibó sai hanesan fortaleza espresaun ba liberdade katak ema iha ne’e mak espresa liberdade, liberdade saida, liberdade atu ko’alia, liberdade atu halo atividade kultural, espresaun kultural, liberdade atu halo atividade ekonomia, espresaun ekonómika.”

Iha diálogu komunitária ne’e, diskute sekuénsia históriku sira ne’ebé atu transforma Balibó ba sidade liberdade. Sekuénsia históriku hirak ne’ebé refleta Balibó nia história pasadu ba luta libertasaun nasionál. Hahú husi forte Balibó, trajédia Balibó 5, Deklarasaun Balibó, invazaun 7 Dezembru no exodus Setembru 1999.

Diskute mos elementu sira importante balu atu Promove Balibó sai destinasaun turizmu istóriku, promove interkambiu sosiu kulturál no polítika, promove interkambiu ekonomia no promove estabilidade seguransa iha fronteira.

Nune’e, Conselho de Imprensa, Centro Chega! ho Autoridade Munisípiu no autoridade lokál ihaloron 16 Outubru 2021 iha Balibó Transforma Balibó husi Knua Naran Laek ba Balibó Sidade Liberdade no rekomenda atu dekreta loron 16 Outubru nu’udar Loron Nasional Liberdade Imprensa

 

Atu alkansa objetivu rua iha leten, Conselho de Imprensa, Centro Chega! hamutuk ho Autoridade Munisípiu no autoridade lokál no lider komunitária Balibó nian sei hala’o asaun sira hanesan kontinua halo asaun konkreta ba oin hodi halo peskiza narativa kona-ba sekuensia konseitu Balibó Sidade Liberdade, halo advokasia no intensiva kampaña Mídia, Diálogu ho lider nasionál sira, partidu polítiku, autoridade munisipál no autoridade lokál sira iha Balibó, lider komunitária no matenek oan sira Balibó nian, halo sensibilizasaun ba populasaun Postu Administrativu Balibó no Munisípiu Bobonaro, kona-ba konseitu ‘’Balibó Sidade Liberdade’ no halo rekomendasaun ba Governu atu determina liuhusi dekretu ka rezolusaun Governu nian e kontinua promove kultura diskusaun entre autoridade Munisípiu Bobonaro kona-ba konseitu dezenvolvimentu Bobonaro ne’ebé estratéjiku no sustentável.